Source: KhmerOversea.Info កម្មវិធីរំលឹកខួបគំរប់៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស តើកម្ពុជាដើរដល់របត់ផ្លូវណា? 30 Years Anniversary of Paris Peace Agreements: Where is Cambodia heading to? ៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ សន្ធិសញ្ញាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដើម្បីសន្តិភាពនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ត្រូវបានពើបប្រទៈបដិវាទកម្ម(controversy)ជាច្រើនរវាងអ្នកកាន់កាប់អំណាចនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការកសាងសន្តិភាពយូរអង្វែងប្រកបដោយនិរន្តភាព(comprehensive peace) អ្នកកាន់កាប់អំណាចអួតត្រឹមចេញផុតពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងអរគុណសន្តិភាពដូចសព្វថ្ងៃ។ នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈពង្រឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងសារពត៍មានឯករាជ្យ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបែរយកស្ថាប័នជាតិមកធ្វើជាឧប្បករណ៍នយោបាយរបស់ខ្លួននិងពង្រឹងអំណាចបែបរបបផ្តាច់ការតាមរយៈការប្រើប្រាស់តុលាការជាអាវុធ ការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ រឹតត្បិតសកម្មភាពសង្គមស៊ីវិល និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានសំលេងគាំទ្រពាក់កណ្តាលប្រទេសព្រមទាំងដកហូតតំណែងតំណាងរាស្ត្រនិងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតអោយពួកគេ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានបន្តជួយកម្ពុជារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនិងទៅថ្ងៃអនាគត មានទាំងជំនួយមនុស្សធម៍ ការពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងកិច្ចអនុគ្រោះខាងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុន្តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបកស្រាយផ្សេងពីនេះដោយធ្វើការអត្ថាធិប្បាយថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានរលត់បាត់អស់សុពលភាពហើយ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះធានានូវឯករាជ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងអព្យាក្រិតភាពរបស់កម្ពុជា តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេមើលឃើញថាបានងាកទៅពឹងពាក់ចិនកុម្មុយនីសហួសពីដែនកំណត់ដោយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះពង្រឹងស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឬគជបអោយមានវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ប្រកបដោយសេរីនិង ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបានបង្កើតគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯងរួចធ្វើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ដែលធ្វើអោយគណបក្សរបស់ខ្លួនទទួលបានសំលេងក្នុងរដ្ឋសភាទាំងស្រុងគ្រប់គ្រងបែបឯកបក្សមកដល់សព្វថ្ងៃ។ នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសពង្រឹងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយសមធម៌និងការការពារបរិស្ថាន រដ្ឋអំណាចបច្ចុប្បន្នមានឈ្មោះអាក្រក់ខាងអំពើពុករលួយ កម្ពុជានៅមានគម្លាតសង្គមខ្ពស់ និងការរិចរិលព្រៃឈើក៏ដូចជាសម្បត្តិជាតិផ្សេងៗ។ វាគ្មិន៖ ព្រះតេជគុណបណ្ឌិតហុក សាវណ្ណ ព្រះចៅអធិការវត្តខ្មែរម៉ុងត្រអាល ជាទីប្រឹក្សាអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់ លោកគល់ បញ្ញា ជាទីប្រឹក្សាអង្គការខុមហ្រ្វែល-លោកសេង

Read More…

Modern Leviathan of Cambodia, Part I Thomas Hobbs បង្កើតទ្រឹស្តីរដ្ឋធម្មជាតិ(State of Nature) តាមគំនិតអវិជ្ជមាន(Pessimistic)របស់គាត់គឺមនុស្សជាសត្វសង្គមដ៏សាហាវ ដូច្នេះត្រូវតែមានរដ្ឋបុរាណ(Ancient States)ឬរដ្ឋទំនើប(Modern States)ជាអាវក្រោះដើម្បីការពារ។ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស៊ីវិល(Civil Rights/Civil Liberty)ក្នុងការតវ៉ាជាមួយអាជ្ញាធររដ្ឋ(Authoritative Sovereign) តែត្រូវតែហ៊ានលៈបង់អធិបតេយ្យភាពខ្លួនឯង(self sovereign)ដើម្បីសុវត្ថិភាពខ្លួនផ្ទាល់។ ចំណុចនេះត្រូវគ្នានឹងលោកហ៊ុន សែន ដែលបានតាំងខ្លួនឯងជាវីរៈបុរសខាងការពារសុខសន្តិភាពប្រជាពលរដ្ឋ រហូតដល់និយាយថាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតគឺជាអាទិភាពរបស់លោកក្នុងន័យថាឈឺ របួស ដាក់គុក បិទការសែត បិទសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ បិទសេរីភាពជួបជុំ សំលាប់ពីរបីនាក់ដើម្បីមនុស្សរាប់រយ រហូតដល់ជាន់ឈ្លីសំលេងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជិតកន្លៈនគរ ជាដើម គឺលោកអាចធ្វើបានទាំងអស់?តាមពិតថមម៉ាសហប់ចង់ប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថាខ្លួនមានសិទ្ធិនិងសេរីភាព តែដោយសម័យនោះព្រះរាជាឬអំណាចផ្តាច់ការខ្លាំងខ្លាពេក និងការរៀបចំប្រព័ន្ធរដ្ឋការពារអំណាចស្មុគស្មាញនិងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។ គំនិតហប់ក្នុងការត្រូវហ៊ានលៈបង់ដែនអធិបតេយ្យផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីបានសន្តិសុខត្រូវបានវាយបកដោយអ្នកប្រាជ្ញជំនាន់ក្រោយ បណ្តាលអោយរបបរាជានិយមផ្តាច់ការនិងអធិរាជនិយមដួលរលំនៅសព្វថ្ងៃ ទោះបីត្រូវប្តូរទៅជារបបសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការនិងកុម្មុយនីសផ្តាច់ការក៏ដោយ ក៏របបប្រជាធិបតេយ្យនិងការបង្កើតនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដបានកំពុងឈានទៅមុខ។ខុសអ្វីតែប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយការលើកបន្តុបដោយវៀតណាម របបគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានក្រសោបជាប់កំនិតថមម៉ាស់ហប់និងវាយតំលៃខ្លួនឯងខ្ពស់ក្នុងការការពារសន្តិភាពនិងសន្តិសុខប្រជាពលរដ្ឋ ដោយរមែងមើលឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋគឺជាកម្មវត្ថុដែលត្រូវតែស្តាប់បង្គាប់បញ្ជានិងធ្វើតាមរដ្ឋអំណាច។ តាមហប់ ទាំងអ្នកកាន់កាប់អំណាចទាំងប្រជាពលរដ្ឋគឺសុទ្ធសឹងតែមានដែនអធិបតេយ្យខ្លួនឯង ដែលប្រជាការនេះសតិសម្បជញ្ញៈនិងស្មារតីតែងតែត្រឡប់ទៅរករដ្ឋធម្មជាតិ(state of nature)ដែលនុស្សគឺជាសត្វដែលកាប់សំលាប់គ្នាកើតកល្យុគនិងសង្គ្រាមស៊ីវិលឥតឈប់ឈរ ដូច្នេះមានតែមករកនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដទើបបាន។តែនីតិរដ្ឋកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺជាវប្បធម៌ទន្ទេញចាំមាត់គ្មានការបដិបត្តិសោះឡើយ។ កម្ពុជាសព្វថ្ងៃមិនទាំងជាប្រជាធិបតេយ្យមិនទាំងជាសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការឬកុម្មុយនីសផ្តាច់ការ(Present Cambodia is neither democracy nor

Read More…

Chabot Lowenthal គណៈកម្មាធិការអនុម័តច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី៖ នៅថ្ងៃនេះគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃសភាបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទនូវច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ច្បាប់ស្នើដោយបក្សទាំងពីរដឹកនាំដោយអ្នកតំណាង Steve Chabot (R-OH) និង Alan Lowenthal (D-CA) ដែលជាសហប្រធានកិច្ចប្រជុំសភាជាន់ខ្ពស់សម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្រ្តីកម្ពុជាដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសនេះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែននិងបក្ខពួករបស់គាត់ត្រូវប្រឈមមុខនឹងផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការចាប់ខ្លួនលោកកឹមសុខានិងការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនៅឆ្នាំ ២០១៧ ដែលជាការបង្ក្រាបដែលបានបន្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ លោកហ៊ុនសែនបានគ្រប់គ្រងប្រទេសដោយមិនប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៥ ។ ច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានឹងធ្វើឱ្យគាត់ទទួលខុសត្រូវនិងគាំទ្រសេចក្តីប្រាថ្នាប្រជាធិបតេយ្យស្របច្បាប់របស់ប្រជាជនកម្ពុជា” ។ “ សមាជិកសភា Lowenthal បាននិយាយថា៖ ពីការបិទឬគាបសង្កត់នូវសារព័ត៌មានសេរី ការបង្រ្កាបគូប្រជែងនយោបាយរហូតដល់ការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយដែលប្រកាសថាគាត់ជាជម្រើសរបស់ប្រជាជនរបបរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែន បានធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីបំផ្លាញក្តីសង្ឃឹមនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា”។ លោកបន្តថា“ របបផ្តាច់ការកាន់កាប់បន្តរបស់លោកហ៊ុនសែនប្រឆាំងនឹងការសន្យាដែលបានធ្វើចំពោះមុខប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ ។ ទណ្ឌកម្មនៃច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាគឺជាតម្លៃដែលលោកហ៊ុនសែននិងរបបរបស់លោកត្រូវសងចំពោះការរំលោភបំពានឥតឈប់ឈររបស់ពួកគេចំពោះសេរីភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា»។ WASHINGTON, D.C. – Today, the House Foreign Affairs Committee unanimously passed the Cambodia Democracy Act, bipartisan legislation introduced by Representatives Steve

Read More…

DON’T ARGUE WITH DONKEYS (Fable) The donkey said to the tiger:– “The grass is blue”. The tiger replied:– “No, the grass is green.” The discussion heated up, and the two decided to submit him to arbitration, and for this they went before the lion, the King of the Jungle. Already before reaching the forest clearing,

Read More…