Environment
now browsing by category
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនិងការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាណត្តិទី៦នេះ
Op-Ed: The CEROC
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនិងការស្លាប់នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាណត្តិទី៦នេះ
Mr. Kemsrean Kheng, The CEROC’s Representative for State of Minnesota, USA
ខ្ញុំបាទខេង គិមស្រ៊ាន ថ្ងៃនេះមានកិត្តិយសតាងនាមអោយគណៈកម្មការដើម្បីសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសឬដែលហៅកាត់ថាដឺស៊ីរ៉ក់ក៏ដូចជាលោកសេង សុភ័ណដែលជាប្រធាន មកជាវាគ្មិនក្នុងមហាសន្និបាតខ្មែរពិភពលោកលើកទីពីរនៅរដ្ឋមិននីសូតានេះ។
បងប្អូនជនរួមជាតិជាទីគោរពរាប់អាន ពិភពលោកបានចេញចាកផុតពីយុគសង្រ្គាមត្រជាក់ឈានចូលយុគបច្ចុប្បន្ន ហើយកម្ពុជាដ៏អភ័ព មួយនេះបានស្គាល់ពន្លឺប្រជាធិបតេយ្យខ្លះក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិអោយមានការបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំ១៩៩៣ទៅតាមកិច្ចសន្យា នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស២៣ តុលា ១៩៩១។ កាលនោះ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសបានមានសិទ្ធិចូលរួមបោះឆ្នោតយ៉ាងពេញ លេញ តែក្រោយៗមកក្រោមការដឹកនាំនៃគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឬគជប ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសមិនត្រូវបានគេផ្តល់សិទ្ធិ អោយចូលរួមបោះឆ្នោតឡើយ។ ចាប់កំណើតកាលពីឆ្នាំ២០១៤ ស៊ីរ៉ក់បានធ្វើកិច្ចការជាច្រើនក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការប្រមូលញត្តិពីបងប្អូនយើងនៅក្រៅ ប្រទេសទាំងអស់ ក្នុងនោះក៏មានបងប្អូនយើងជាច្រើននៅរដ្ឋមីននីសូតាបានចូលរួមចុះហត្ថលេខា ហើយយើងខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណយ៉ាងជ្រាល ជ្រៅនៅទីនេះ, យើងបានជួបពិភាក្សាជាមួយគជបថ្មីមានលោកគួយ ប៊ុនរឿន លោករ៉ុង ឈុនជាដើម ហើយយើងបានសរសេរលិខិតទៅកាន់ប្រធានក្រុម តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសំលេងភាគតិចគឺលោកស៊ុន-ឆ័យនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ ពង្រាងច្បាប់មួយបានកើតឡើងដាក់ចូលសភាដើម្បីធ្វើវិសោធ នកម្មតូចមួយដែលអាចអោយពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសអាចមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតបាន។ តែជាអកុសល ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកហ៊ុន-សែន មិនមែនតែពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេសទេដែលត្រូវបានគេផាត់ចោលនិងព្រងើយកន្តើយ ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្នុងប្រទេសក៏ត្រូវបានគេលាបព៌ណនិងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញគ្រប់បែបយ៉ាងដោយគ្រាន់តែពួកគេមាននិន្នការគាំទ្រគណបក្សជំទាស់ឬនិន្នាការកណ្តាលដូចជាក្រុមសង្គមស៊ីវិល។
មកដល់ថ្ងៃនេះគឺ២៧ឆ្នាំហើយក្រោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលប្រទេសកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកហ៊ុន-សែន បានបំផ្លាញចោលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សចោលដោយសារតែមើលឃើញថាគណបក្សជំទាស់គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចមានប្រជាពល- រដ្ឋគាំទ្រច្រើនជាងខ្លួនបើទុកអោយមានការប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតមួយដោយសុក្រឹតត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌។ ការបោះឆ្នោតថ្ងៃ២៩ កក្កដា ២០១៨ គឺជាឆាកល្ងោនប្រជាភិថុតបោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរថាមានពហុបក្សតែប៉ុណ្ណោះ។ តែតាមការពិតប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនិងសហគមន៍អន្តរជាតិមិនអាច ទទួលយកបាននូវរបបដឹកនាំបែបឯកបក្សនិងផ្តាច់ការនេះបានទេ។ ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីសហគមន៍អន្តរជាតិជាពិសេសប្រទេសហត្ថលេខីនៃ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេសប្តេជ្ញាប្តូរប្តាច់អោយមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ មានការចូល រួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានការដោះលែងលោកកឹម-សុខានិងអ្នកទោសនយោបាយទាំងអស់ ទុកជាមោឃៈនូវច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលផ្ទុយ ពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងអនុវត្តន៍ជាក់ស្តែងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីអោយតុលាការឯករាជ្យ ពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ មន្ត្រីរាជការទាំង ស៊ីវិលនិងកងប្រដាប់អាវុធត្រូវតែអព្យាក្រិត-ឯករាជ្យជាដើម។ សូមអរគុណជាអនេកកប្បការ! ថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ២០១៨
View the speech through Youtube Channel of Cambodians Overseas
Hun Sen has become staunch puppet of both China and Vietnam
This analysis, Mr. Sophan emphasized on drifting authoritarian of staunch puppet to both China and Vietnam of Prime Minister Hun Sen in which has possessed deadly side-effect like what was happening during the leadership of Pol Pot (1975-1979). Watching the full analysis in youtube.
====
Nobody’s Puppet
Prime Minister Hun Sen told an American filmmaker he is a patriot who resists any foreign influences, despite allegations to the contrary from Cambodia’s opposition and analysts.
The entrance to Kratie University flanked with Chinese and Cambodian flags in a photo posted on Facebook last week.
PHNOM PENH, CAMBODIA Cambodian Prime Minister Hun Sen addresses the politically divisive issue of his historic links with the Communist Party of Vietnam by saying he has never been a “puppet” of Hanoi but is a patriot who always resisted foreign influence on Cambodia.
“A number of people claim I am a person who was installed by Vietnam; they also said I am a puppet of Vietnam,” Hun Sen said in unreleased video footage of an interview with American filmmaker Robert Lieberman for his documentary “Angkor Awakens.”
Hun Sen denied the allegations in the interview.
About this series
This is the first of a multi-part series, based on a rare video interview with Hun Sen by American filmmaker Robert Lieberman for his 2016 documentary “Angkor Awakens.”
“The reality is that Hun Sen belongs to Cambodia [and] Cambodia needs independence,” the prime minister said. “I also hate those who want to have political influence on Cambodia – we don’t accept it.”
Lieberman conducted the September 24, 2015 interview in a New York hotel. VOA recently obtained the interview from the filmmaker.
For decades, the opposition – the once-formidable royalist party FUNCINPEC, former opposition leader Sam Rainsy, and the now-dissolved Cambodia National Rescue Party (CNRP) – have clung to this and other claims in order to undermine Hun Sen’s image and to tap into lingering anti-Vietnamese nationalism in Cambodia.
Many older opposition members come from an alliance of political groups led by then-Prince Norodom Sihanouk that was based on the Thai-Cambodian border. The alliance battled Vietnam during its occupation of Cambodia from 1978, the final days of the Khmer Rougeregime, to 1989.
Campaigning for Cambodia’s July 29 elections started July 7, but with the Cambodian People’s Party (CPP) government’s decision to ban its only challenger, the CNRP, last year, the role of anti-Vietnamese politics has become somewhat of a moot point.
Hun Sen has mostly ignored the opposition’s accusations that he is a stooge of Hanoi while never hiding his good relations with Vietnam. These go back to 1977 when he and other Khmer Rouge defectors crossed into Vietnam. They were welcomed and trained to form a new Cambodian government that was installed by Vietnam after it ousted the Khmer Rouge regime in January 1979.
Hun Sen became foreign minister and then prime minister in 1985. He has held onto power since with political maneuvering that has won him democratic elections and by crushing opponents with brazen armed force.
FILE – Cambodian Prime Minister Hun Sen, center right, and his Vietnamese counterpart Nguyen Xuan Phuc, review an honor guard in Hanoi, on Dec. 20, 2016. (Tran Van Minh | AP)
Vietnam backs, not controls, Hun Sen rule
According to a recent publication by Stephen Heder, a respected Cambodia scholar, Hun Sen’s CPP and the Communist Party of Vietnam (CPV) have long had a “comprehensive relationship” in which they strongly support each other and defend their respective roles from any political challenges.
Hun Sen’s recent banning of the opposition and ongoing crackdown on independent media and civil society would thus have Hanoi’s support, he argues, though that doesn’t mean that Vietnam dominates in Cambodia.
“[K]eeping the CNRP out of power, if necessary by eliminating it from the contest for power, is a strongly shared CPP-CPV common interest that lies at the core of their comprehensive relationship and is most concretely manifest in the relationship between their security forces,” wrote Heder, a research associate at the School of Oriental and African Studies in London. “However, this and other CPP-CPV common interests do not add up to Vietnamese domination of Cambodia, as is shown, inter alia, by Cambodia’s refusal to toe Vietnam’s line on the South China Sea,” according to Heder.
In recent years, Hun Sen’s ever tightening embrace with China has been a point of growing media and diplomatic attention. Beijing has provided support and massive loans for his government as it abandoned Western-backed multiparty democracy, while Hun Sen in turn gives diplomatic support for China’s quest for dominance in the South China Sea region.
Demonstrators set fire to a monument marking Cambodian-Vietnamese friendship in Phnom Penh August 30, 1998. (Reuters)
Cambodia’s relations with Western countries have suffered since 2017, with cuts in donor support and the U.S. recently slapping sanctions on some Cambodian officials. In 2017 alone, China accounted for 30 percent of all investment in China, according to The Asean Post.
Ear Sophal, an associate professor at Los Angeles’ Occidental College who has researched Cambodia’s aid dependency and China’s global resource demand, said Hun Sen’s claim of resisting foreign influence was dispelled by the fact that Vietnam and, more recently, China gained control of large swathes of Cambodia’s natural resources, infrastructure and economy at the expense of ordinary Cambodians.
“Cambodia is now seen as having been for rent for a long time,” he said. “The renter is currently China. Perhaps we can say Vietnam owns Cambodia, while China rents Cambodia from Vietnam.”
Sophal added, “But [Hun Sen] does need more friends than only Vietnam and China – he needs to have Western friends too.”
====
Cambodian people benefit from CPP’s policies
«នៅពេលមនុស្សល្អនៅស្ងាត់ស្ងៀម» ទី ២
«នៅពេលមនុស្សល្អនៅស្ងាត់ស្ងៀម» ទី ២
និពន្ធដោយលោកបណ្ឌិត ហ្គាហ្វារ ពាងម៉េត
http://kumnitkhmer.com/
ថ្ងៃទី១០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៨
លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យលើកតម្កើងប្រជាពលរដ្ឋជា «អធិបតី» ពោលគឺជាធំ ។ នៅក្នុងការគ្រប់ គ្រងនគរ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យប្រកាន់យកឆន្ទះប្រជាពលរដ្ឋជាកំពូលនៅក្នុងសេចក្តីសំរេច នយោបាយ ឬមាគ៌ានយោបាយរបស់ប្រទេស ។
ខ្ញុំបានរំឮកនៅក្នុងអត្ថបទខ្ញុំកាលពីមុននេះថា អង្គភាពភូមិសាស្ត្រក្រិកបុរាណឈ្មោះ Athens ជាប្រទេសទីមួយក្នុងលោកដែលបានឱបក្រសោបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាំងតែពីក្នុងសតវត្សទី ៥ មុនគ្រឹស្ទសករាជមកម្លេះ ។ ពោលគឺពលរដ្ឋក្រិកបុរាណដែលបានប្រសូតទស្សនៈ «សេរីភាពរបស់បុគ្គលមនុស្ស» ដែលបានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃអរិយធម៌ពិភពលោកខាង លិចហើយពាក្យក្រិកមានន័យថា «ប៉ូលីទីកូស» politikos ដែលខ្មែរយើងនិយមហៅថា ប៉ូលីទីក គឺសំដៅទៅលើការទំនាក់ទំនងរវាងពលរដ្ឋក្រិកនិងអង្គភាពភូមិសាស្ត្ររបស់គេ ។ រដ្ឋ Athens ឈរនៅលើមូលដ្ឋាននៃពលរដ្ឋដែលមានសេរីភាពនិងមានការយល់ដឹងសមល្មម ហើយដែលមើលឃើញថា ការចូលរួមនៅក្នុងកិច្ចការរដ្ឋគឺជាកិត្តិយសនិងជាភារៈកិច្ចរបស់ ពលរដ្ឋ ។
នៅក្នុងគំនិតបណ្តុះបណ្តាលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឱ្យបាននៅគង់វង្ស នៅទ្វីបអឺរ៉ុប លោក ហ្ចន ឡក់ John Locke (១៦៣២-១៧០៤) ទស្សនវិទូជាតិអង់គ្លេស និងលោក ហ្សារ៍លស៍ ដឺ ម៉ុងតេសគីយើ Charles de Montesquieu (១៦៨៩-១៧៥៥ ) យុត្តិវិទូបារាំង បានផ្តោតទៅលើគំនិតបែងចែកអំណាច ឬ separation of powers; ការត្រួតពិនិត្យនិង តុល្យភាពនៃអំណាច ឬ checks and balances; និងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលដោយ ប្រជាពលរដ្ឋ ឬ popular control of government ។ រីឯនៅទ្វីបអាមេរិកវិញ បិតាស្ថាបនាសហរដ្ឋអាមេរិកដែលបានសិក្សាយល់ដឹងអំពីគំនិតរបស់ទស្សវិទូអង់គ្លេសនិង យុត្តិវិទូបារាំង ក៏បានខិតខំប្រឹងប្រែងដោយឥតសំចៃកម្លាំងកាយនិងកម្លាំងប្រាជ្ញាក្នុងការបង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញមួយដើម្បីគ្រប់គ្រងប្រទេស ហើយបានដាក់ចេញនូវប្រព័ន្ធនយោបាយមួយក្នុងឆ្នាំ ១៧៨៧នៅទីក្រុងហ្វីឡាដែលហ្វីយ៉ា ដែលនៅគង់វង្សជាប់លាប់រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នកាលនេះ ដោយបានបញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាមេរិកាំងឆ្នាំ ១៧៨៩ នូវមូលដ្ឋានគោលការណ៍ គ្រឹះមាន ៖ «រដ្ឋាភិបាលមានកម្រិត» ឬ limited government; «ការបែងចែកអំណាច» ឬ separation of powers; «ការត្រួតពិនិត្យនិងតុល្យភាពនៃអំណាច» ឬ checks and balances; និង «ប្រព័ន្ធសហព័ន្ធ» ឬ្ federalism បែងចែកអំណាចសហពន្ធពី អំណាចខេត្ត ។ អ្វីដែល បិតាស្ថាបនាសហរដ្ឋអាមេរិកខ្លាចហើយចង់ជៀសវាងណាស់គឺរបបជិះជាន់និងឃោរឃៅ ដែលគេឱ្យឈ្មោះថា tyranny ហើយនិងអ្វីដែលគេបានឱ្យឈ្មោះថាជា «elective despotism» ឬ របបជិះជាន់តាមរយះបោះឆ្នោតជ្រើសរើស ។ លោក ហ្ចេមស៍ ម៉ាឌីសុន James Madison (១៧៥១-១៨៣៦) ដែលបានជាប់ឆ្នោតជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកាំងទី ៤ ក្នុងឆ្នាំ ១៧៨៩ លោក អាឡិចហ្សាន់ឌ័រ ហាម៉ិលតុន Alexander Hamilton (១៧៥៧-១៨០៤) ដែលបានធ្វើ ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុក្នុងឆ្នាំ ១៧៨៩ ហើយនិង លោក ហ្ចន ហ្ចេយ៍ John Jay (១៧៤៥-១៨២៩) ដែលបានធ្វើជាមន្ត្រីយុត្តិធម៌ទីមួយនៃតុលាការកំពូលអាមេរិកាំងនៅឆ្នាំ ១៧៨៩ ជាបិតារដ្ឋធម្មនុញ្ញសហរដ្ឋអាមេរិក ។ លោក James Madison បានផ្តល់អត្ថន័យ ដល់ពាក្យ tyranny ដូចតទៅនេះ ៖ tyranny គឺ «ការប្រមូលផ្តុំអំណាច (គ្រប់គ្រង)ទាំងអស់ ទាំងអំណាចនីតិបញ្ញត្តិ អំណាចប្រតិបត្តិ និងអំណាចតុលាការឱ្យនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃបុគ្គល មនុស្ស ទោះបីតែមួយនាក់ ឬបី-បួន-ប្រាំនាក់ ឬច្រើននាក់ ហើយទោះបីជាក្នុងបុព្វហេតុ តំណពូជ hereditary – តែងតាំងខ្លួនឯង self-appointed – ឬដោយវិធីជ្រើសរើស elective» ។
បិតាស្ថាបនាសហរដ្ឋអាមេរិកភ័យខ្លាចថាការផ្តុំអំណាចនឹងអាចជាន់ឈ្លីសិទ្ធិមនុស្សនិងកម្មសិទ្ធទ្រព្យសម្បតិ្តរបស់ពលរដ្ឋ ។ គេជឿថា បុគ្គលណាដែលកាន់ក្តោបអំណាចតែងតែ លំអៀងយកអំណាចនោះទៅប្រើនៅគ្រប់ទីកន្លែងផ្សេងៗតាមតែខ្លួនអាចធ្វើទៅបាន ។ ជំនឿនេះបានជម្រុញគេឱ្យបង្កើតជា «រដ្ឋាភិបាលមានកម្រិត» ឬ limited government ដោយគេបែងចែកអំណាចជាបី ៖ គឺនីតិបញ្ញត្តិ ប្រតិបត្តិ និង តុលាការ ហើយគេបង្កើត ប្រព័ន្ធ «បែងចែកអំណាច» មិនឱ្យអំណាចណាមួយអាចវាតទីឈ្លានពានទៅលើអំណាច ឯណាទៀតដែរ ពោលយ៉ាងខ្លី គឺការចែកតួនាទីនិងភារៈកិច្ចផ្សេងៗដោយសភាបង្កើតច្បាប់ រដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់ តុលាការធ្វើ សេចក្តីសំរេចអំពីច្បាប់ ឬកាត់សេចក្តីការរំលោភលើច្បាប់ ។ តែនេះមិនមែនបានសេចក្តីថា មានឪខ្លាត្រីកាន់អំណាចមួយៗនោះទេ ។ គេបានបង្កើតប្រព័ន្ធ checks and balances ឬ «ការត្រួតពិនិត្យនិងតុល្យភាពនៃអំណាច» មិនឱ្យមានឪខ្លាត្រីជិះសេះលែងដៃឡើយ ពោលគឺអំណាចនិមួយៗមានភារៈត្រួតពិនិត្យអំណាចផ្សេងទៀត គឺថា សភាបង្កើតច្បាប់ ក៏ប៉ុន្តែអំណាចប្រតិបត្តិអាចជំទាស់ ហើយសភាអាចប្រមូលសម្លេងពីរភាគបីទាត់ចោល ទំនាស់របស់អំណាចប្រតិបត្តិ ។ ម៉្យាងវិញទៀត អំណាចប្រតិបត្តិអាចតែងតាំងមន្ត្រីតូច ធំហើយអាចស៊ីញ៉េសន្ធិសញ្ញាក៏ប៉ុន្តែព្រឹទ្ធសភាត្រូវឱ្យឬមិនឱ្យសច្ចានុមតិ ។ អំណាច តុលាការត្រូវពិនិត្យមើលថា តើសេចក្តីសំរេចរបស់សភានិងកិច្ចអនុវត្តរបស់អំណាចប្រតិបត្តិ វាត្រឹមត្រូវស្របតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់ប្រទេសជាតិដែរឬទេ ។ ម៉្យាងវិញទៀត ចៅក្រមសហព័ន្ធសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានតែងតាំងដោយអំណាចប្រតិបត្តិ និងទទួលការយល់ព្រមពីសភាជាតិដែលមានអំណាចលើកម្លាំងធុងប្រាក់ ។ សមាជិកនៃ សភាជាអ្នកតំណាងនិងជាអ្នកទទួលឆ្នោតជ្រើសរើសដោយប្រជាពលរដ្ឋ ។ នៅទីបញ្ចប់ គឺរូបអ្នកនិងរូបខ្ញុំដែលជាប្រជាពលរដ្ឋ ។
នៅក្នុង Federalist Paper ឬ «សន្លឹកឯកសារសហព័ន្ធ» លេខ ៥១ លោក James Madison បានសរសេរថា៖ «ការការពារមួយយ៉ាងធំបំផុតកុំឱ្យមានការប្រមូលផ្តុំអំណាចបន្តិចម្តងៗ គឺត្រូវផ្តល់មធ្យោបាយដែលចាំបាច់តាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ . . . ដើម្បីទប់ទល់នឹងការឈ្លានពាន អំណាច . . . មហិច្ឆិតាមួយត្រូវទប់ទល់នឹងមហិច្ឆិតាមួយទៀត . . . បើមនុស្សលោកជាទេវតា មិនចាំបាច់មានរដ្ឋាភិបាលគ្រប់គ្រងទេ ហើយបើទេវតាជាអ្នកគ្រប់គ្រងមនុស្ស ក៏មិនចាំបាច់ មានការត្រួតពិនិត្យរដ្ឋាភិបាលពីក្នុងឬពីក្រៅដែរ ។ ដោយហេតុថា យើងត្រូវបង្កើតរដ្ឋាភិបាល មួយដែលមានបុគ្គលមនុស្សគ្រប់គ្រងលើបុគ្គលមនុស្ស . . . ការពឹងផ្អែងទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ ជាការត្រួតពិនិត្យលេខមួយដោយឥតសង្ស័យទៅលើរដ្ឋាភិបាល ហើយការពិសោធន៍ក៏បាន បង្រៀនមនុស្សលោកដែរអំពីការចាំបាច់ឱ្យមានជំនួយដ៏ប្រយត្ន័ប្រយែងផងទាំងឡាយ» ។
Malaysia’s Election and Impacts on Democracy and Geopolitics in Southeast Asia
Op-Ed: The CEROC
Two things to be considerate on the recent election in Malaysia: the overseas Malaysians voters and the national institution.
Malaysian Election Commission is appointed by the King of Malaysia to conduct nationwide election. This election of May 9, 2018, 14 millions were registered to vote and 82% voter turnout. There are 7,979 Malaysian voters overseas according to the EC. Malaysia has allowed overseas citizens to vote since 2012 except in Singapore, southern Thailand, Kalimantan and Brunei. In Southeast Asia, Malaysia, Indonesia, Thailand, Myanmar, Philippines, and Singapore, have allowed overseas citizens to democratically vote during national elections.
Malaysia is Constitutional Monarchy like Cambodia. The King is the Head of State who exercises power through the provision of constitution to ensure rights and freedoms, commander-in-chief of the national arm-force, and chief of magistracy to ensure judiciary system is capable and competent.
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ីកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែឧសភាកន្លងទៅនេះ បានធ្វើឲ្យមានការភ្ញាក់ផ្អើលច្រើន ដោយសម្ព័ន្ធភាពនៃគណបក្សប្រឆាំងបានយកឈ្នះគណបក្សកាន់អំណាចជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេលជាង៦០ឆ្នាំ។ ការណ៍នេះមានឡើងស្របពេលដែលនិន្នាការនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យបានថយចុះនៅបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ អ្នកតាមដានការបោះឆ្នោតពីររូបគឺលោក យឿង សុធារ៉ា អ្នកជំនាញខាងកិច្ចការបោះឆ្នោត និងលោក សេង សុភ័ណ នាយកប្រតិបត្តិនៃប្រធានគណៈកម្មាធិការដើម្បីសិទ្ធិបោះឆ្នោតរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស (CEROC) ថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជានិងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងៗអាចរៀនសូត្របានច្រើនអំពីដំណើរការបោះឆ្នោតឯករាជ្យនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី សិទ្ធិបោះឆ្នោតនៅក្រៅប្រទេសរបស់ពលរដ្ឋម៉ាឡេស៊ី ការផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិភាពទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលថ្មី និងការធ្វើតុល្យភាពនយោបាយការបរទេសក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសចិន។ (សឹង សុផាត, Hello VOA, វ៉ាស៊ីនតោន, ៧ មិថុនា ២០១៨)